Rozród/ Położnictwo

SAMIEC

Zabieg bezpiecznie jest wykonać po 4. miesiącu życia (psy, koty). To czas, w którym hormony płciowe przestają mieć znaczenie dla wzrostu zwierzęcia. Wyjątek stanowią psy ras olbrzymich i szybko rosnących, u których wzrost kości kończy się dopiero między 18. a 24. miesiącem życia.

U kotów zaleca się wykonanie zabiegu kastracji zanim zwierzę zacznie znaczyć teren (ok. 6.-7. miesiąc życia, jednak nie wcześniej niż w 4. miesiącu życia). Zabieg wykonany w późniejszym czasie może spowodować utrwalenie się takich zachowań, a kastracja może ich nie wyeliminować.

W przypadku wnętrów, czyli samców, u których jedno lub oba jądra nie zeszły do moszny, powinno wykonać się przed zabiegiem diagnostykę USG. Dzięki niej możemy zlokalizować zatrzymane jądro (pachwina/jama brzuszna) i zaplanować zabieg. Gonada męska, która znajduje się poza moszną ma zwiększoną podatność na nowotworzenie. Niestety to samo dotyczy drugiego jądra, mimo tego, że zlokalizowane jest prawidłowo. To główny powód, dla którego podczas kastracji wnętrów usuwa się obie gonady.

SAMICA

Zabieg wykonuje się najwcześniej po 4. miesiącu życia. Optymalny termin to czas przed lub po pierwszej rujce, gdyż zmniejsza to ryzyko wystąpienia nowotworów gruczołu sutkowego do minimum. Wyjątkiem są psy ras olbrzymich i szybko rosnących, u których nie powinno wykonywać się zabiegu przed zakończeniem wzrostu, czyli 18.-24. miesiącem.

Najczęściej suczki kastruje się ok. 2-3 miesiące po pierwszej cieczce, a kotki ok. 6. miesiąca życia, czyli przed wystąpieniem rujki.

Nowotwory gruczołu mlekowego mają swój początek w zaburzeniach hormonalnych, które pojawiają się w przebiegu cyklu rujowego. Niestety cechują się one znaczną złośliwością (szczególnie u kotek) i łatwością w tworzeniu przerzutów, dlatego im wcześniej podejmiemy decyzję o zabiegu, tym większe korzyści z niego otrzymamy.

KASTRACJE I STERYLIZACJE KRÓLIKÓW

SAMICA

Królica nie ma typowych rui, dlatego jest gotowa stale do rozrodu. W związku z tym, nie mamy możliwości „upilnowania” naszych zwierzaków. Jeśli nie planujemy hodowli warto zdecydować się na zabieg kastracji, czyli usunięcia macicy i jajników. Zapobiega on nie tylko przed niechcianą ciążą, lecz także przed schorzeniami układu rozrodczego t.j.  ropomacicze czy guzy listwy mlecznej. Dodatkowo kastracja ogranicza zachowania agresywne samic, dzięki czemu możemy je utrzymywać w większym stadzie.

Zabieg wykonuje się w pełnym znieczuleniu, jednak pamiętajmy, że u królików nie stosuje się głodówki przed kastracją! Zwierzak musi mieć stały dostęp do jedzenia i wody, aż do momentu wizyty w Przychodni. Po zabiegu królica otrzymuje ubranko pooperacyje, które będzie chroniło ranę aż do czasu pełnego wygojenia, czyli ok. 10 dni.

Kastrację możemy wykonać od 6 miesiąca życia, gdy zwierzak ma zakończony schemat szczepień i odrobaczeń. Warto umówić się na wizytę kwalifikacyjną, zanim podejmiemy decyzję o zabiegu – dzięki temu zostanie omówione całe postępowanie z lekarzem weterynarii oraz przeprowadzone będzie badanie kliniczne zwierzaka, aby zaplanować znieczulenie.

SAMIEC

Kastracja królików jest często wykonywanym zabiegiem. Jest ona wskazana, gdyż zmniejsza napięcie seksualne u samca, powoduje spadek agresji oraz uporczywych zachowań seksualnych. Dodatkowo po kastracji mocz i bobki pachną mniej intensywnie, co ma duże znaczenie dla naszego komfortu.

Do zabiegu królik musi mieć stały dostęp do jedzenia i picia, gdyż ze względu na budowę przewodu pokarmowego, nie wolno go głodzić. Po kastracji zwierzak otrzymuje ubranko pooperacyjne, które zabezpiecza ranę i chroni przed urazami.

ANTYKONCEPCJA

Na rynku weterynaryjnym istnieje kilka możliwości wywołania odwracalnej niepłodności u samic i samców. Są to tzw. kastracje chemiczne, które mają bardzo szerokie zastosowanie.

U samców mamy możliwość wprowadzenia implantu z substancją hamującą aktywność narządów płciowych (deslorelina). Efekt uzyskujemy na czas ok. 6 miesięcy. Takie rozwiązanie stosowane jest u zwierząt z zaburzeniami behawioralnymi, aby zobaczyć jak zwierzę będzie reagować na zanik hormonów płciowych w organizmie oraz w terapiach leczenia niektórych chorób hormonozależnych.

W przypadku suczek i kotek możemy zastosować hormonalną terapię iniekcyjną lub tabletkową, jednak są one obarczone dużym ryzykiem komplikacji. Najczęstszym powikłaniem terapii hormonalnych jest ropomacicze oraz podatność na rozwój nowotworów gruczołu mlekowego. Decyzja o takiej formie antykoncepcji powinna zostać podjęta po rozmowie z lekarzem weterynarii, który przedstawi wszystkie plusy i minusy terapii.

INSEMINACJA

W Saskavet wykonujemy inseminację suczek nasieniem świeżym i schłodzonym.

Tą metodę wspomagania rozrodu stosuje się, gdy mamy do czynienia z niedoświadczonym samcem, który stroni od bliższego kontaktu lub istnieją przeciwwskazania do naturalnego krycia.

Przed inseminacją oceniamy mikroskopowo jakość nasienia, a następnie wprowadzamy je do dróg rodnych samicy. W przypadku nasienia schłodzonego schemat postępowania jest taki sam. Dzięki kontroli jakości nasienia zabieg inseminacji ma większe szanse powodzenia.

MIKROSKOPOWA OCENA NASIENIA

W naszej Przychodni wykonujemy ją na miejscu – zaleca się je zarówno przed inseminacją, jak i przed planowanym kryciem. Badanie składa się z 2 części:

• bezpośredniej oceny mikroskopowej, w której badamy ruchliwość i żywotność plemników,
• barwienie pobranego nasienia, czyli cytologia pozwalająca ocenić morfologię plemników oraz wykryć ich wady budowy.

Ocena jakości nasienia jest kluczowa, aby krycie miało jak największe szanse powodzenia! Wszelkie nieprawidłowości, które zostają wykryte podczas badania kierują samca do dalszej diagnostyki i leczenia.

DIAGNOSTYKA I LECZENIE NIEPŁODNOŚCI

Niepowodzenia w uzyskaniu potomstwa u kotek i suczek mogą mieć wiele przyczyn. Począwszy od wad anatomicznych układu rozrodczego, przez zaburzenia hormonalne, choroby zakaźne, błędy związane z wyznaczaniem czasu krycia, aż po niską jakość nasienia samca.

W Saskavet zajmiemy się kompleksową diagnostyką przyczyn niepłodności oraz zaproponujemy optymalną terapię ijeśli to możliwe – rozwiązanie problemu. Do dyspozycji na miejscu jest ultrasonograf oraz laboratorium, w którym przeprowadzany ocenę jakości nasienia.

PROWADZENIE CIĄŻY

Zanim podejmiemy decyzję o przeznaczeniu naszej suczki lub kotki do rozrodu powinniśmy się do tego odpowiednio przygotować, najlepiej pod okiem lekarza weterynarii. Zanim samica zajdzie w swoją pierwszą ciążę powinna mieć wykonane badania krwi i wymaz z dróg rodnych, aby wykluczyć nosicielstwo herpeswirusa, mykoplazmy i chlamydii. Są to choroby, które podczas aktu krycia mogą zostać przekazane w obie strony (samiec może zarazić samicę oraz samica, która jest nosicielem może przekazać chorobę samcowi), a także doprowadzić do komplikacji w ciąży i poronień. Odpowiednio przygotowana suczka/kotka powinna być też odrobaczona, gdyż niektóre pasożyty mogą być przenoszone przez mleko i śródmacicznie.

W trakcie regularnych badań USG wykonujemy także biometrię płodową (fetometrię) – to właśnie na jej postawie wyznacza się spodziewany termin porodu (więcej informacji poniżej).

Stały monitoring podczas ciąży daje większe szanse na jej bezpieczne rozwiązanie oraz pozwala w porę zareagować na pojawiające się problemy. Jest to także czas, gdy opiekun zwierzęcia może nas wypytać o wszystkie szczegóły porodu, które nauczą go jak reagować w razie trudności porodowych.

Warto wiedzieć w jakich sytuacjach zgłaszać się po pomoc! Trudności porodowe mogą pojawić się na każdym etapie porodu. Kiedy powinniście szukać pilnej pomocy lekarskiej?

• przerwa w porodzie trwa dłużej jak 2 godziny,
• gdy płód uwięźnie lub częściowo wystaje z dróg rodnych (powyżej 10 minut),
• skurcze porodowe trwają już 2 godziny, lecz suczka.kotka nie urodziła jeszcze ani jednego malucha,
• występuje silny ból objawiający się wyciem, szczekaniem, piszczeniem, uporczywym lizaniem/gryzieniem okolicy sromu,
• pojawił się nietypowy wypływ z dróg rodnych (ciemnozielony lub krwisty), a samica wciąż nie urodziła żadnego malucha.

Sposób rozwiązania ciąży powinien zostać ustalony z lekarzem prowadzącym. Istnieją wskazania medyczne do chirurgicznego rozwiązania ciąży, bez podejmowania próby porodu siłami natury. Są to m.in.: wady budowy dróg rodnych, ciąża jednopłodowa, zbyt duże płody względem możliwości samicy czy trudności porodowe w poprzednich ciążach. W takich sytuacjach konieczne będzie wykonanie cesarskiego cięcia.

Cesarskie cięcie to nic innego jak poród poprzez nacięcie powłok brzusznych oraz macicy przez lekarza weterynarii. Jest to operacja, do której suczka musi zostać znieczulona. Podczas zabiegu lekarz weterynarii po kolei wyciąga płody z macicy i przekazuje je personelowi pomocniczemu, który osusza malucha i oczyszcza jego drogi oddechowe z wód płodowych. Następnie maluchy trafiają do inkubatora, gdzie czekają na zakończenie operacji i wybudzenie mamy J

Termin cesarskiego cięcia zostanie wyznaczony na podstawie wykonywanych pomiarów podczas ciąży oraz terminu krycia. Do zabiegu konieczne jest odpowiednie przygotowanie suczki/kotki, zarówno żywieniowe (ok. 6 h przed zabieramy jedzenie), jak i techniczne, czyli musimy umyć dokładnie sutki i okolice sromu.

Pamiętajmy, że psy ras brachycefalicznych oraz miniaturowych są predysponowane do występowania komplikacji okołoporodowych, dlatego w ich przypadku każda ciąża musi przebiegać pod stałą kontrolą lekarską.

BIOMETRIA PŁODOWA (FETOMETRIA)

Jest to badanie polegające na pomiarach wybranych struktur anatomicznych, wzrostu poszczególnych części ciała płodu oraz określenie tempa ich wzrostu. Biometria służy nam do wyznaczenia terminu spodziewanego porodu i pomaga ustalić optymalny termin cesarskiego cięcia, gdy konieczne jest operacyjne rozwiązanie ciąży.

W fetometrii psów wykorzystuje się 3 główne pomiary:

• ICC, czyli wewnętrzna średnica jamy kosmówkowej,
• BP – średnica dwuciemieniowa,
• DPTV – średnica pęcherzyka międzymózgowo-kresomózgowego.

U kotów powyższe pomiary są również wykorzystywane do wyznaczania terminu porodu, jednak wciąż prowadzone są badania, które mają na celu dostosowanie ich do tego gatunku.

Badanie USG wykonywane regularnie pozwala monitorować wzrost i rozwój płodów, dzięki czemu na podstawie tempa wzrostu udaje się doprecyzować termin porodu.

PRZEGLĄDY MIOTÓW

Wykonujemy przeglądy miotów niedawno narodzonych szczeniąt i kociąt. Ustalamy kalendarz odrobaczeń, szczepień i innych niezbędnych zabiegów profilaktycznych dla matki i jej potomstwa, aż do wyjazdu maluchów do nowych domów. Wykonujemy także urzędowe przeglądy miotów, które są niezbędne do uzyskania rodowodu.
roby pozwala na skuteczne leczenie!

PRZERYWANIE CIĄŻY

W przypadku ryzyka niechcianego zapłodnienia istnieje możliwość przerwania ciąży. Lekarz weterynarii w zależności od okoliczności i stanu zdrowia suczki lub kotki ustali z Państwem odpowiednie postępowanie. W razie konieczności przerwania ciąży zaproponuje optymalną i bezpieczną metodę.

NAJCZĘSTSZE SCHORZENIA UKŁADU ROZRODCZEGO

Samice:

1. Zapalenie pochwy

W praktyce weterynaryjnej często spotykamy się z zapaleniem pochwy u suczek. Występuje ono zazwyczaj jeszcze na długo przed pierwszą cieczką i nazywane jest młodzieńczym zapaleniem pochwy (vaginitis juvenile). Objawy choroby mogą być słabo zaznaczone i ograniczać się tylko do wylizywania okolicy narządów płciowych.

Zapalenie pochwy diagnozuje się na podstawie badania waginoskopowego oraz cytologii z pochwy. Oba badania można wykonać na miejscu, w Saskavet.

2. Ropomacicze (pyometra, EPC)

Ropomacicze jest uważane za stan zagrożenia życia. Niestety jest to choroba, która długi czas może rozwijać się bez specyficznych objawów. Choroba może wsytąpić w dwóch odmianach:

• Ropomacicze otwatre, gdy szyjka macicy jest otwarta, a wydzielina zgromadzona w świetle macicy znajduje swodobne ujście przez pochwę. Opiekun może obserwować wtedy niepokojący wypływ z dróg rodnych,
• Ropomacicze zamknięte, gdy szyjka macicy jest zamknięta. Płyn gromadzi się w jamie macicy i powoduje stopniowe pogarszanie się stanu suczki/kotki. Jest trudniejsze do zdiagnozowania.

Zwierzęta trafiają do gabinetu weterynaryjnego, gdy suczka/kotka jest już w ciężkim stanie: z gorączką i znacznymi zmianami w całym organizmie, które wywołane są przez toksyny i bakterie zbierające się w świetle zmienionej macicy. Mówimy wtedy o endotoksemii, czyli stanie zatrucia organizmu przez związki produkowane we własnym ciele.

Na co powinien zwrócić uwagę każdy opiekun niekastrowanej suczki/kotki?

• spadek apetytu,
• spożywanie większej ilości wody,
• powiększający się obrys brzucha,
• nadmierne zainteresowanie okolicą sromu,
• krwisty/ropno-krwisty/mleczny wypływ z pochwy.

Te objawy mogą być alarmujące, dlatego nie można zwlekać z wizytą u lekarza weterynarii! Czas odgrywa tu kluczową rolę dla dalszego leczenia!

Podczas wizyty lekarz weterynarii wykona badanie USG, podczas którego potwierdzi lub wykluczy obecność płynu w świetle macicy. Czasami diagnozujemy ją przypadkiem, przy rutynowym badaniu – tak dzieje się np. przy ropomaciczu zamknietym.

Ropomacicze leczy się operacyjnie poprzez wykonanie kastracji (ovariohisterectomii). Jest to najskuteczniejsza metoda terapii. Dopuszcza się leczenie farmakologiczne u suk przeznaczonych do rozrodu (hodowlanych), jednak taka terapia może być obarczona wysokim ryzykiem niepowodzenia i nie zabezpiecza przed nawrotem choroby.

3. Nowotwory gruczołu mlekowego

Zmiany guzowate w obrębie gruczołu sutkowego to częsty powód wizyt w Przychodni. Dotyczą one zarówno suczek/kotek niekastrowanych, jak i kastrowanych. Niestety nowotwory pojawiające się w tym narządzie najczęściej wykazują dużo złośliwość (szczególnie u kotów) i łatwo dają przerzuty. Ich pojawianie się jest związane z zaburzeniami hormonalnymi, dlatego ważne jest dobranie optymalnego terminu sterylizacji. Wykonanie jej jeszcze przed pierwszą rują zmniejsza ryzyko pojawienia się zmian nowotworowych gruczołu mlekowego do minimum!

Samce:

1. Nowotwory jąder i prostaty

Każdy starszy (powyżej 7-8-ego roku życia), niekastrowany samiec jest w grupie ryzyka wystąpienia nowotworu jąder lub prostaty.

Rozwijające się zmiany mogą być niewidoczne dla opiekuna, gdyż najczęściej jedynym objawem jest zmiana kształtu jądra i jego deformacja. Z czasem pojawia się dysproporcja między jądrami lub zmiany na worku mosznowym.

Diagnostykę przeprowadza się za pomocą USG, które można wykonać podczas wizyty internistycznej jako USG wycinkowe narządu rozrodczego. Lekarz weterynarii podczas badania ocenia zarówno jądra, jak i prostatę. W zależności od wyniku badania może skierować zwierzę na dalszą diagnostykę lub zalecić kontrolę.

Nowotwory prostaty mogą pojawić się także u kastrowanych samców. Narząd ten jest oceniany przy każdym, rutynowym badaniu USG, dlatego warto je wykonywać u naszych seniorów. Pozwala to wykryć zmiany na wczesnym etapie i dać szansę na wdrożenie skutecznego leczenia.

2. Zapalenie i przerost/rozrost prostaty (BPH)

Są to schorzenia, które najczęściej występują u starszych, niekastrowanych psów. Choroby te rozwijają się powoli, bez widocznych objawów, choć często towarzyszy im zapalenie pęcherza moczowego.

Na co powinniśmy zwrócić uwagę?

• bolesność dolnej części brzucha,
• bezefektywne parcie na kał,
• częstsze oddawanie moczu/kropelkowanie, krwiomocz
• brak akceptacji dotyku w dolnej części brzucha,
• nawracające zapalenia pęcherza moczowego.

W takich sytuacjach konieczna będzie wizyta w Przychodni i rozpoczęcie diagnostyki, która opiera się na: badaniu USG, badaniu moczu oraz nasienia. Wczesne rozpoznanie choroby pozwala na skuteczne leczenie!